İŞLERİ EHLİNE VERMEK
YAVUZ TELLİOĞLU

 “Emanet güven kaybedildiği zaman, yani işler ehli olmayan liyakatsizlere verildiği zaman kıyameti bekle.” 
Kur’an-ı Kerim’de ve hadis-i şeriflerde, işlerin ehli olana yani layık olduğu kimselere verilmesi emrediliyor. Görev yerlerinin emanet olduğu, bu emanetlere riayet edilmesi, uyulması emredilmektedir. Kur’an-ı Kerim’de mealen buyuruluyor ki:
“Allah size, mutlaka emanetleri [işleri] ehli olanlara vermenizi ve insanlar arasında hükmettiğiniz zaman adaletle davranmanızı emreder.” [Nisa 58]
“Biz emaneti [dinin emir ve yasaklarını], göklere, yere ve dağlara teklif ettik de onlar bunu yüklenmekten çekindiler, (sorumluluğundan) korktular. Onu insan yüklendi. Doğrusu o çok zalim, çok cahildir.” [Ahzab 72] 
Zamanın feleğindeki ifrat halinde olanlar için liyakate en güzel örnek yine Ayvazdan :
Bir gün Vezirleri Sultan Mahmut’a “Ayvaz denilen bu hizmetçinin ne özelliği var ki, sen ona 30 kişinin ücreti kadar  ödüyorsun” dediler.
Sultan Mahmut bu soruya o sırada karşılık vermedi. Birkaç gün sonra vezirlerini alarak ava çıktı. Giderlerken bir kervanın geçmekte olduğunu gördüler.
Sultan Mahmut vezirlerden birine: “Git sor bakalım, bu kervan nereden geliyor.” dedi. Bey atını sürerek gitti. Bir süre sonra geriye döndü: “Efendim kervan Rey şehrinden geliyor” dedi.
Sultan Mahmut: “Peki, nereye gidiyormuş.”  sorunca bey susup kaldı.
Bunun üzerine hükümdar başka birini gönderdi, o da gidip geldi:
“Efendim Yemen”e gidiyormuş” dedi.
Pâdişah: “Yükü neymiş.” deyince o da susup kaldı. Bu defa padişah bir başka beye:
“Sen de git yükünü öğren.” dedi. Bey gitti, geldi:
“Her cins mal var, fakat çoğu Rey kâseleri” dedi. Pâdişah:
“Peki kervan Rey”den ne zaman çıkmış.” diye sorunca, bey susup kaldı, cevap veremedi.
Pâdişah böylece tam otuz beyi gönderdi, otuzu da istenen bilgileri tam olarak getiremediler.
Pâdişah son olarak Ayaz”ı çağırdı:
“Ayvaz” dedi, “Sen git bak bakalım şu kervan nereden geliyor?”
Ayvaz saygıyla padişahın huzurunda eğilerek konuşmaya başladı:
“Padişahım, kervan görünür görünmez sizin merak ederek, soracağınızı tahmin ettiğimden gidip gerekenleri öğrendim. Kervan Rey”den geliyor Yemen”e gidiyor. Yükü şudur, şu kadar at, şu kadar deve, şu kadar katırdan oluşuyor. Kervanda şu kadar insan var, onlardan şu kadarı silâhlı” diye söze  başlayarak kervan hakkındaki bilgileri en küçük ayrıntıya varıncaya kadar anlattı. Bütün bunları beyler ağzı açık dinliyorlardı.
Böylece Ayvaz tek başına 30 beyin edinemediği bilgiyi edinmiş, başaramadığı işi başarmıştı. Padişah beylerine döndü:
“Sâdık  Ayvaz”a neden 30 kişinin ücretine denk para verdiğimi anladınız mı? Görüyorsunuz ki bu bile, onun hizmetine karşı az geliyor” dedi.
Böylece Ayaz”ı çekemeyerek aleyhinde konuşan beyler utandılar, yaptıklarına pişman oldular. 
Muhammed'in (sav) bir hadis-i şerifinde belirttiği üzere “ Görev bir emanettir, hakkının verilmemesi, kıyâmet günü perişanlık ve pişmanlık demektir. Ancak kim onu hak ederek alır ve onun sebebiyle üzerine düşen vazifeleri eksiksiz eda ederse, o günün perişanlığından kurtulur.” (Müslim, İmaret 17; Ebu Davud, Vesaya 4).