Yüce Allah alemi bir mertebeler silsilesi içerisinde yaratmış. Yaşadığımız Dünya’ya baktımızda etrafımızda olup biten her şeyin bir mertebe üzere olduğu bir toplumsal yaşam içindeyiz. Elbette müşterek buluştuğumuz ve eşitliğin olduğu yerler var, şu şekilde anlamakta fayda var bilinç kayması yaratmaması ya da şirke düşürmemesi açısından, bir birim diğer bir birime olan üstünlüğü değil. Her birimin yolculuğu yönüyle bakmakta fayda var. Senin bir bütün olarak kendine ve evrene olan bakışın, içsel yolculuğun, takvalı birşekilde gözlemlemen gerekiyor başta kendini ve evreni. Dolayısıyla kıyas yaparak ve ötekileştirerek bahane ederek kendinden kaçman, hakikatte hiç birşey ifade etmiyor, aksine kısıtlı zamanını boşa geçirmekten başka bir şey olmaz maalesef, sıkıntılarda tam burada başlıyor yani gaflet içinde olmamızdan. Etrafmızda olan çevreyi iyi gözlemleyebilirsek bu mertebeler somut bir şekilde görebiliriz. Emir komuta zinciri içerisinde bir askeriyenin, bir kurumun hiyerarşik yapısı, alt üst  gibi, bunu çok geniş düşünebilirsiniz makro da bakabilirsiniz mikro da, düşünce olarakta "Bilenlerle bilmeyenler hiç bir olur mu!" Zumer suresi 9.ayet, bu durum bize esmaların nasıl açığa çıktığını ve işlediği hakıkında bilgi variyor. “Şüphesiz biz her şeyi bir ölçüye göre yarattık.”  Kamer suresi 49.ayet El-Hasib isminin muazzamlığını görmek mümkün. bu Allah’ın evrende ve bizim yaşam sistemizde mükemmel bir şekilde, esmaların mertebeler vasıtasıyla nasıl bir denge ve düzen içinde olduğunu gösteriyor.

Peki insan bilinç olarak, O’na olan yakınlığı açısından nasıl hayatımızda. Hadis-i şerifte "Kulum bana bir karış yaklaşırsa ben ona bir zira yaklaşırım..." diyen Efendimiz bu konuya açıklık getiriyor. Sizin bir bütün olarak bakıp içinize olan yönelişiniz yolculuğunuz karşılığında bir keşif meydana getirecek. Şimdi biraz gizemli kelimeler gibi geldi farkındayım. Açıklık getireyim biz bu yaşadığımız alemi bir pramit gibi düşünelim tabandan yukarı doğru çıkacağız doğal olarak bir bebeğin büyümesi gibi, yukarı çıktıkça kendimizle ve etrafla olan ilişkilerimiz doğrultusunda bizim nasıl davranışlar sergileyip, hocamında dediği gibi itidal üzere hareket edersek bize bahşedilmiş süre içerisinde bu mertelebeleri geçip feth etmemiz gerekiyor. Dolayısıyla fıtratımızda olan yeteneklerler ve sıfatlar bizi biz yapan ilahi isimleri keşfedip ortaya çıkarıp onunla yürümemiz gerekiyor. Biz bir yoldayız elbette düşe kalka gideceğiz ki bazı şeylerin kıymetini bilip orataya çıkaralım ve Sırat-I Müstakim üzere hareket edelim. İnsan tarifi mümkün olmayan bir cevher kozmoz halifetullah nerden bakarsaız bakın büyük bir hazine, algınızda yaşayacağınız bilinç sıçramaları sizin O’na giden merdivenlerinizde yukarı doğru çıkmanızı sağlayacaktır.